Europejskie Standardy

Europejskie standardy w profilaktyce uzależnień od narkotyków 

Projekt pt. „European standards in evidence for drug prevention” miał za zadanie dostarczyć decydentom  i specjalistom wspólnie uzgodnionych standardów programów profilaktycznych opartych na solidnych podstawach metodologicznych, które będą pomocne w wyborze, rozpowszechnianiu lub opracowaniu najlepszych praktyk we wszystkich obszarach profilaktyki uzależnień od narkotyków. Dzięki temu osoby zaangażowane w profilaktykę będą miały jednoczesny dostęp do dorobku naukowego, strategii oraz działań praktycznych. Ponadto będą mogły skutecznie realizować cele zawarte w Krajowych Strategiach Antynarkotykowych oraz Unijnym Planie Działania w zakresie Narkotyków. Warto podkreślić, że przy opracowywaniu europejskich standardów wykorzystano różne techniki badawcze: Delphi metod, Focus group oraz Filed testing. Podstawą projektu był przegląd literatury, czyli w tym przypadku, istniejących standardów, wytycznych lub wskazówek. W projekcie uczestniczyło sześć krajów: Włochy, Hiszpania, Węgry, Rumunia, Wielka Brytania, Polska. Liderem projektu był Liverpool John Moores University. Prace finansowane były ze środków Komisji Europejskiej w ramach  Programme of Community Action in the field of Public Health (2003-2008). Angielska nazwa projektu to „European standards in evidence for drug prevention”, Numer: 2007304.

Europejskie Standardy Jakości w Profilaktyce Uzależnień od Narkotyków zostały opracowane przez Partnerstwo dla Standardów w Profilaktyce w latach 2008-2010, a następnie opublikowane przez Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA) w 2011 r. (angielska wersja językowa).  Oficjalna prezentacja podręcznika odbyła się na corocznej konferencji Europejskiego Towarzystwa Badań w obszarze profilaktyki (European Society for Prevention Research) w tym samym roku. Polskie wydanie publikacji dot. standardów zostało sfinansowane ze środków Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Podręcznik dostępny jest do pobrania poniżej.

Standardy zostały sformułowane w oparciu o ośmioetapowy cykl projektowy:

  1. Ocena potrzeb,
  2. Ocena zasobów,
  3. Ramy programu,
  4. Konstrukcja interwencji,
  5. Zarządzanie i mobilizacja zasobów,
  6. Realizacja i monitoring,
  7. Ewaluacje końcowe
  8. Rozpowszechnianie i doskonalenie.

Standardy sformułowano również w oparciu o cztery kwestie wspólne dla wszystkich etapów cyklu projektowego:

  1. Trwałość i finansowanie,
  2. Wzajemna komunikacja i udział interesariuszy,
  3. Organizacja i rozwój personelu,
  4. Etyczny wymiar profilaktyki uzależnień od narkotyków.

Standardy nie narzucają żadnych strategii ani interwencji, a skupiają się na strukturalnych i proceduralnych aspektach działalności profilaktycznej (np. sposobach angażowania uczestników). Standardy stanowią zatem model postępowania w zakresie planowania, wdrażania i ewaluowania działań z obszaru profilaktyki uzależnień od narkotyków. Standardy pomagają określić z poziomu europejskiego, czym jest „wysokojakościowa” profilaktyka uzależnień.

Ponadto została opracowana krótka wersja Europejskich Standardów, która może służyć do oceny programów profilaktycznych np. w ramach ogłaszanych konkursów. W polskiej wersji krótkiego przewodnika EDPQS, umieszczone także informacje o działania w ramach Fazy II EDPQS. Krótki przewodnik jest dostępny do pobrania poniżej.

Europejskie Standardy Jakości w Profilaktyce Uzależnień od Narkotyków – Faza II

W 2016 roku skończyła się druga faza projektu Europejskie Standardy Jakości w Profilaktyce Uzależnień od Narkotyków (European Drug Prevention Quality Standards – EDPQS), w której z polskiej strony uczestniczyły Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej (MCSP) oraz Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Projekt pn. „Promocja Dobrych Praktyk w profilaktyce uzależnień od narkotyków” był finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach unijnego Programu Informacji i Profilaktyki Uzależnień od Narkotyków (Drug Prevention and Information). Projekt był realizowany pod przewodnictwem Liverpool John Moores University we współpracy z 14 organizacjami partnerskimi z Europy. W projekcie wzięło udział kilkanaście krajów UE. 
Druga faza projektu EDPQS miała na celu praktyczne wdrożenie Europejskich Standardów poprzez opracowanie materiałów dodatkowych, na które składają:

  • materiały wspierające wdrożenie Standardów w działania praktyczne,
  • szkolenia m.in. dla trenerów, dla realizatorów działań praktycznych oraz twórców strategii w przedmiotowym zakresie,
  • wskaźniki mające na celu potwierdzenie osiągnięcia Standardów,
  • specjalistyczne publikacje na tematy ściśle związane ze standardami jakości w profilaktyce.

Cztery podradniki, które zostały opracowane w drugiej projekcie, zostały przetłumaczone na język polski i wydane przez MCPS. Powyższe materiały mogą stanowić pomoc dla wszystkich osób zaangażowanych w profilaktykę w procesie doskonalenia własnego warsztatu w oparciu o solidne dowody naukowe. Standardy zostały opracowane jako materiały do wykorzystania w profilaktyce narkotykowej, jednakże mogą one również znaleźć zastosowanie w innych obszarach działań profilaktycznych.

Materiały, które powstały w wyniku obydwu opisanych powyżej projektów (podręcznik, krótki przewodnik oraz cztery poradniki ) dostępne są do pobrania.

Osoby, które chciałby otrzymać wersję wydrukowaną podręcznika Europejskich Standardów proszone są o kontakt pod emailem: